Το Τορίνο στη Βόρεια Ιταλία είναι αναμφισβήτητα μια από τις ομορφότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Σ’ αυτήν την σκέψη καταλήξαμε, πριν λίγο καιρό σε μια φιλική συζήτηση σ’ ένα καφέ στην λεωφόρο Νίκης, αναπολώντας, αρκετά μακριά από την Ιταλία.
Καταπράσινα πάρκα, επιβλητικές πλατείες, ένα μυστηριώδες ποτάμι που καθώς ξεδιπλώνεται στις άκρες της πόλης, αποκαλύπτει πολλά αξιοθέατα που βρίσκονται στις όχθες του. Και όλα αυτά χωρίς καν να αναφερθούμε στο shopping της πόλης και τις ατελείωτες ώρες που μπορεί να ξεχαστεί κανείς στη Via Roma, στη Via Garibaldi, στη Via Po και βεβαίως σε όλα τα στενά και τα δρομάκια ανάμεσά τους…
Η μεγαλύτερη ομορφιά σ’ έναν περίπατο στο Τορίνο όμως ή ακόμη καλύτερα σε μια βόλτα με το αυτοκίνητο, είναι όταν διασχίζεις δρόμους και περιοχές στις οποίες το κλασικό, κατά μεγάλο μέρος του μπαρόκ Τορίνο συναντάει την εκβιομηχάνιση. Εκεί ακριβώς σε ένα από αυτά τα γοητευτικά σημεία, λίγο πριν σβηστούν σαν εικόνα από μπροστά μας τα κλασικά κτίρια και γεμίσουν οι δρόμοι με τετραγωνισμένα – πάντα προσεγμένα βέβαια – εργοστάσια, δεσπόζει το ιστορικό κτίριο Lingotto.
Το Lingotto βρίσκεται προς το τέλος της Via Nizza, μιας μακριάς οδού που οδηγεί τους Τορινέζους από το κέντρο στην περιφέρεια της πόλης, στην περιοχή Nizza Millefonti. Άνοιξε για πρώτη φορά το 1923 ως βασικό εργοστάσιο παραγωγής της FIAT, μετά από πολυετή κατασκευή που βασίστηκε στη μέθοδο Hennebique, σύμφωνα με την οποία ήταν κατασκευασμένες και οι εγκαταστάσεις της Ford στην Αμερική. Ολόκληρη η διαμόρφωση του εσωτερικού του κτιρίου έγινε με βάση το σύστημα οργάνωσης εργασίας του Τεϊλορισμού, ενώ το εξωτερικό του θεωρείται χαρακτηριστικό παράδειγμα της Ιταλικής Ρασιοναλιστικής Αρχιτεκτονικής. Το εντυπωσιακό σχέδιο του κτιρίου άρχιζε με τους πρώτους ορόφους απ’ όπου γινόταν η εισαγωγή των πρώτων υλών και συνεχιζόταν με την εξέλιξη της γραμμής παραγωγής, όσο ανέβαιναν οι όροφοι. Στον πέμπτο και τελευταίο όροφο του κτιρίου, στην ταράτσα, υπάρχει η πασίγνωστη πίστα δοκιμών, η οποία ξεπερνά το ένα χιλιόμετρο και περιλαμβάνει κεκλιμένες στροφές. Μια σύντομη εικόνα του Lingotto και της μοναδικής του πίστας μπορεί κανείς να δει στην ταινία The Italian Job, του 1969.
Στο κτίριο Lingotto κατασκευάστηκαν κάποια από τα πιο φημισμένα μοντέλα της Fiat, συμπεριλαμβανομένων των μοντέλων Torpedo, Balilla, Topolino (διαβάστε περισσότερα εδώ), Fiat 1100 R και η σπορ X 1/9.
Η λειτουργία του Lingotto ως εργοστάσιο της Fiat διακόπηκε εν μέρη το 1939 κατά τη διάρκεια του πολέμου, καθώς το ίδιο το κτίριο ήταν στόχος επιθέσεων. Μετά τον πόλεμο, μέρος της παραγωγής μεταφέρθηκε στις ακόμα μεγαλύτερες εγκαταστάσεις της Fiat Mirafiori, όπου και συνεχίστηκε η ανάπτυξη της παραγωγής μέχρι και τη δεκαετία του 1980. Το Lingotto έκλεισε οριστικά το 1982, με τελευταίο μοντέλο στην γραμμή παραγωγής του την Lancia Delta του 1979. Από το 1984 έως και το 2000, το Lingotto φιλοξένησε την Έκθεση Αυτοκινήτου του Τορίνου, την αρχαιότερη έκθεση αυτοκινήτου σε όλη την Ευρώπη.
Σήμερα, το Lingotto, αφού έχει αναπαλαιωθεί κατά τη διάρκεια της μακράς λειτουργίας του, είναι ένα πολυλειτουργικό κτίριο, το οποίο φιλοξενεί γραφεία, σινεμά, εμπορικό κέντρο, ξενοδοχείο, κέντρο εκθέσεων κ.ά. Πολλές ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις οργανώνονται κατά διαστήματα στους χώρους του, όπως για ένα διάστημα το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορίνου.
Η χρήση και το status του Lingotto μπορεί να άλλαξαν με το πέρασμα του χρόνου. Για τους κατοίκους του Τορίνου σίγουρα θα έχει πάντα μια ιστορική αλλά και συναισθηματική αξία. Για τον επισκέπτη, που κατεβαίνει από τη νέα στάση μετρό στη Via Nizza, είναι βεβαίως ένα ιδιαίτερα επιβλητικό οβάλ κτίριο που από την πρώτη ματιά σε ελκύει να ανακαλύψεις τι κρύβει στους ορόφους του αλλά και στη μεγάλη του ιστορία. Αν κλείσεις τα μάτια σου για μια στιγμή, ενώ βρίσκεσαι στο δεξί τέρμα του εμπορικού κέντρου του, μπορείς να φανταστείς τη γραμμή της Fiat και τα αυτοκίνητα να ανεβαίνουν στη σειρά, καθώς τελειοποιείται η κατασκευή τους και να κατευθύνονται προς την πίστα της οροφής.
κείμενο: Μαριάννα Λαζαρίδου, φωτογραφία: Φώτης Περηφανόπουλος
